EL
EN
Νέα έρευνα δείχνει άνιση πρόσβαση σε προϊόντα με οικολογικό σήμα στην Ευρώπη
Η αγορά προϊόντων με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Εcolabel) μπορεί να είναι μια έξυπνη και βιώσιμη επιλογή, όμως δεν έχουν όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες την ίδια πρόσβαση σε αυτά, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB).
Οι ερευνητές, μέλη των παραπάνω Ομοσπονδιών, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΠΟΙΖΩ, επισκέφθηκαν διάφορα σούπερ μάρκετ σε 13 ευρωπαϊκές χώρες [1] για να διαπιστώσουν αν υπάρχουν και σε ποιά τιμή προϊόντα με το οικολογικό σήμα της ΕΕ (EU Ecolabel) [2] καθώς και τρία αντίστοιχα εθνικά και περιφερειακά οικολογικά σήματα, όπως το Σκανδιναβικό Nordic Swan , το Blue Angel της Γερμανίας και το Ecolabel της Αυστρίας.
Οι πιστοποιήσεις αυτές εγγυώνται προϊόντα με χαμηλότερες αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον και την υγεία, σε όλο τον κύκλο ζωής τους – από τον σχεδιασμό και την παραγωγή έως την χρήση, την ανακύκλωση και την απόρριψη.
Εντυπωσιακές διαφορές σε όλη την Ευρώπη
Η έρευνα ανέδειξε μεγάλες διαφορές μεταξύ των 13 χωρών:
- Τιμή: στις περισσότερες , τα προϊόντα με οικολογική σήμανση είναι κατά μέσο όρο 9% έως 27% φθηνότερα από τα αντίστοιχα συμβατικά προϊόντα [3].
- Διαθεσιμότητα: η ύπάρξη προϊόντων με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών: στην Δανία, το 80% των προϊόντων φέρουν οικολογική σήμανση, ενώ στην Ελλάδα και Κύπρο μόλις το 2%! Συνολικά, η αγορά πιστοποιημένων οικολογικών προϊόντων είναι πολύ ευκολότερη στις χώρες της Σκανδιναβίας απ’ ό,τι αλλού.
Η Αργυρώ Σταυρουλάκη, υπεύθυνη του τμήματος προγραμμάτων της ΕΚΠΟΙΖΩ και διεξαγωγής της έρευνας, δήλωσε:
«Είναι λυπηρό το γεγονός ότι, μετά από 30 χρόνια ύπαρξης του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήματος, στην έρευνά μας διαπιστώσαμε την ύπαρξη μόνο ενός προϊόντος (καθαριστικό γενικής χρήσης) με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα, κι’ αυτό μόνο σε μεγάλο κατάστημα γνωστής αλυσίδας και όχι σε μικρότερα, ενώ δεν βρέθηκε ούτε μια λοσιόν σώματος, χαρτί τουαλέτας ή παιδικές πάνες. Και ακόμα πιο λυπηρό, το ότι σε εποχή ακρίβειας, φθηνότερα προϊόντα με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά), όπως το καθαριστικό γενικής χρήσης, δεν προωθούνται, παρά την επιθυμία των καταναλωτών να κάνουν αγορές που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον».
Παλιότερη έρευνα ενώσεων καταναλωτών δείχνει ότι οι καταναλωτές επιθυμούν να ψωνίζουν πιο βιώσιμα προϊόντα, αλλά αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Η εκτεταμένη παραπλανητική «πράσινη» (greenwashing) προώθηση, προκαλεί σύγχυση στους καταναλωτές και μειώνει την εμπιστοσύνη τους στους «πράσινους» ισχυρισμούς.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τρία στα τέσσερα προϊόντα στην αγορά της ΕΕ φέρουν έναν «πράσινο» ισχυρισμό, αλλά πάνω από τα μισά είναι παραπλανητικά, ατεκμηρίωτα ή ανακριβή. Σε αυτό το πλαίσιο, αξιόπιστες πιστοποιήσεις όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ είναι πολύτιμες, καθώς βοηθούν τους καταναλωτές να εντοπίζουν τα πιο υγιεινά και πιο βιώσιμα προϊόντα με μια ματιά.
Η έρευνά μας αυτή, δημοσιεύεται την στιγμή που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ συζητούν το μέλλον της Οδηγίας για τους Πράσινους Ισχυρισμούς (Green Claims Directive) – ενός νόμου που έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο του greenwashing, επιβάλλοντας αυστηρούς κανόνες στις εταιρείες σχετικά με το πώς τεκμηριώνουν και επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς τους ισχυρισμούς. Μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης απορρύθμισης, οι διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει παρά την αντίθεση της Κοινωνίας των Πολιτών, θέτοντας σε κίνδυνο δύο χρόνια προόδου και προκαλώντας ανησυχίες ότι ο νόμος μπορεί να αποδυναμωθεί ή να εγκαταλειφθεί πλήρως.
Σημειώσεις
[1] Η έρευνα (The Mystery Shopping) διεξήχθη σε Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρο, Νορβηγία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Σλοβενία. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα ακόλουθα προϊόντα: χαρτί υγείας, λοσιόν σώματος, πάνες και καθαριστικά γενικής χρήσης.
[2] Το οικολογικό σήμα της ΕΕ είναι το εθελοντικό σήμα βιωσιμότητας της ΕΕ για μη διατροφικά προϊόντα και υπηρεσίες, το οποίο διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα, που θεσπίστηκε το 1992, έχει πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας στην επιβράβευση πρωτοπόρων εταιρειών για τα καλύτερα προϊόντα της κατηγορίας τους. Θέτει αυστηρές περιβαλλοντικές και υγειονομικές απαιτήσεις για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των προϊόντων, σε συνεργασία με περιβαλλοντικές και καταναλωτικές οργανώσεις. Οι καταναλωτές μπορούν να το βρουν σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών, από απορρυπαντικά και χρώματα έως προϊόντα χαρτιού, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, καλλυντικά, ακόμη και ξενοδοχεία και κάμπινγκ. https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/eu-ecolabel_en
[3] Σε Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρο, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία και Πορτογαλία, τα προϊόντα με οικολογικό σήμα είναι κατά μέσο όρο 9% έως 27% φθηνότερα από τα αντίστοιχα προϊόντα χωρίς οικολογικό σήμα. Στη Γαλλία, δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαφορά. Μόνο στη Σλοβενία και τη Σλοβακία οι καταναλωτές πρέπει να πληρώνουν σημαντικά περισσότερα για μια πιο οικολογική επιλογή. Όπου οι τιμές είναι ανταγωνιστικές, αυτό οφείλεται συχνά στο γεγονός ότι το σούπερ μάρκετ έχει πιστοποιήσει το προϊόν της δικής του μάρκας με οικολογικό σήμα και το προσφέρει σε χαμηλή τιμή.
