Νόμος Κατσέλη: Επιτακτική όσο ποτέ η προστασία της κύριας κατοικίας

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε η ΕΚΠΟΙΖΩ και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών “Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ”, σήμερα 13 Δεκεμβρίου στην Αίθουσα Τελετών του ΔΣΑ, με κεντρικούς εισηγητές Δημήτρη Σπυράκο – Πρόεδρο της Ένωσης Δικαίου Προστασίας Καταναλωτή και έχοντα την ευθύνη σύνταξης του νόμου Κατσέλη και το Βίκτωρα Τσιαφούτη, Δικηγόρο και Νομικό Σύμβουλο της ΕΚΠΟΙΖΩ. Παρεμβάσεις πραγματοποίησαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, πολιτικών κομμάτων, κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων και ενώσεων καταναλωτών.

 

Όπως τονίστηκε στη συνέντευξη, ο νόμος Κατσέλη, που εισήγαγε στην Ελλάδα το θεσμό της πτώχευσης του καταναλωτή, ανήκει στα θεμελιώδη εργαλεία της Πολιτείας για την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης, ενός προβλήματος δηλ. που αντιμετωπίζουν όλες οι σύγχρονες κοινωνίες, εξαιτίας κυρίως της απελευθέρωσης της πίστης και της πιστωτικής επέκτασης. Αντίστοιχες νομοθεσίες υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη, ενώ οι ενώσεις καταναλωτών αξίωναν την εισαγωγή του θεσμού ήδη από τα χρόνια που οι τράπεζες για λόγους πιστωτικής επέκτασης, προέβαιναν αλόγιστα και ανεύθυνα σε παροχή δανείων στα ελληνικά νοικοκυριά. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης άλλων πολιτικών για την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης, Νόμος Κατσέλη αποτέλεσε το μοναδικό αποτελεσματικό καταφύγιο των καταναλωτών για τη ρύθμιση των χρεών τους.

 

Εξάλλου, βασικό χαρακτηριστικό του νόμου Κατσέλη είναι η προστασία της κύριας κατοικίας. Ο οφειλέτης μπορεί να διαφυλάξει στον ίδιο, και κυρίως στην οικογένειά του, συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης κάτω από την οικογενειακή στέγη, αναλαμβάνοντας να αποζημιώσει τους πιστωτές με ποσό που συνδέεται με την πραγματική αξία του ακινήτου.

 

Δυστυχώς, ορισμένοι κύκλοι τα τελευταία χρόνια επιχειρούν να απαξιώσουν το νόμο Κατσέλη, με βασικό επιχείρημα ότι δήθεν ευνοεί τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι σε χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, εκατοντάδες χιλιάδες οφειλέτες κάνουν χρήση αντίστοιχων νομοθεσιών, χωρίς αυτές να απαξιώνονται, όπως γίνεται στη χώρα μας.

 

Παράλληλα, έχει παύσει πλέον να στηρίζεται η εφαρμογή του νόμου Κατσέλη από την Πολιτεία. Τα αρμόδια υπουργεία δεν δίνουν επίσημα στοιχεία για τον τρόπο εφαρμογής του, επιτρέποντας στους γνωστούς κύκλους να δρούν ανεξέλεγκτα. Αρκούν, ωστόσο, και τα πρόσφατα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος σχετικά με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στο νόμο για να αντιληφθεί κανείς ότι όχι μόνο δεν γίνεται κατάχρηση ή υπέρ-χρηση του Νόμου Κατσέλη αλλά η αξιοποίησή του είναι μετριοπαθής. Αντιθέτως, εξαιτίας της εγκατάλειψης της στήριξης της εφαρμογής του είναι στην πράξη να εκδηλώνονται σήμερα στρεβλώσεις που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την πρόσβαση των πραγματικά υπερχρεωμένων νοικοκυριών στις διαδικασίες του.

Έτσι, η προστασία της κύριας κατοικίας, όπως καθιερώθηκε με το Νόμο Κατσέλη, είναι αναμφισβήτητα ένας διαχρονικά αναγκαίος θεσμός. Σήμερα όμως η προστασία αυτή είναι επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε, δεδομένου ότι η διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας έχει αποτύχει παταγωδώς, οι ρυθμίσεις που παρέχουν οι τράπεζες δεν είναι ούτε ρεαλιστικές ούτε βιώσιμες, ενώ αρχίζουν να οργιάζουν πλέον στη χώρα μας οι πλειστηριασμοί.

 

Η ΕΚΠΟΙΖΩ καλεί την Κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της και να μην επιτρέψει την κατάργηση (που η ίδια δρομολόγησε) του μοναδικού εργαλείου που διαθέτουν οι οφειλέτες προκειμένου να προστατεύσουν την κατοικία τους και να επιτύχουν μία αξιοπρεπή ρύθμιση των χρεών τους.

Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΠΟΙΖΩ καλεί την Κυβέρνηση:

1.     Να επαναφέρει ως μόνιμη, και όχι απλά να παρατείνει, την προστασία της κύριας κατοικίας.
2.     Να αμβλύνει τα εισοδηματικά κριτήρια για την προστασία, τα οποία είναι αυστηρά και αφήνουν εκτός προστασίας χιλιάδες οφειλέτες.
3.     Να μην ασχολείται μόνο με την εξουδετέρωση των λεγόμενων στρατηγικών κακοπληρωτών, υπόθεση που ελάχιστα αφορά το νόμο Κατσέλη, αλλά να θέσει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου Κατσέλη για τα πραγματικά υπερχρεωμένα νοικοκυριά και την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των τελευταίων σε μία αποτελεσματική ρύθμιση των οφειλών τους.
4.     Να θεσπίσει νομοθετικά η υποχρεωτική συγκέντρωση και δημοσιοποίηση ανά εξάμηνο στατιστικών στοιχείων που θα επιτρέπουν την παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου Κατσέλη (αιτήσεις, αποφάσεις, αίτια απορριπτικών, τήρηση ρυθμίσεων, ύψος οφειλών, χαρακτηριστικά εντασσόμενων και μη εντασσόμενων στο νόμο καταναλωτών, τήρηση των ρυθμίσεων και απαλλαγή) και να υποστηριχθούν έρευνες για την υπερχρέωση, τα αίτια και την εφαρμογή του νόμου κατά τα πρότυπα των άλλων χωρών.
5.     Να μεριμνήσει για τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού δικτύου παροχής συμβουλών σε θέματα υπερχρέωσης.
6.     Να προάγει την επιμόρφωση και την εκπαίδευση σε θέματα υπερχρέωσης, με αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας, και σχετικά με την εφαρμογή του νόμου.