Ενώσεις καταναλωτών κατά της Μeta για παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων πίσω από το μοντέλο “συνδρομής αντί συγκατάθεσης”

Οκτώ Ενώσεις Καταναλωτών[1], μεταξύ των οποίων και η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ., μέλη της Ευρωπαϊκής  Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), υπέβαλαν σήμερα καταγγελίες στις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) κατά της Meta, καθ’ ότι ο τεχνολογικός κολοσσός δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) και του ν. 4624/2019 που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, επιβάλει τους καταναλωτές είτε να πληρώσουν για να λάβουν μια δήθεν υπηρεσία χωρίς διαφημίσεις, είτε να συναινέσουν στην πλήρη εμπορική παρακολούθηση από την εταιρεία, με στοχευμένες διαφημίσεις.

Ειδικότερα:

• Η τεράστια συλλογή προσωπικών δεδομένων του τεχνολογικού κολοσσού αντίκειται στις αρχές του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ) για τη διασφάλιση της νόμιμης και θεμιτής επεξεργασίας, ελαχιστοποίησης των δεδομένων και περιορισμού του σκοπού.
• Το μοντέλο «πληρωμή ή συναίνεση» που έχει επιβάλει η Meta στους καταναλωτές είναι μια μέθοδος παραπλάνησης, ώστε να παρακάμψει το πραγματικό πρόβλημα της παράνομης επεξεργασίας δεδομένων.

Επιπρόσθετα, η Meta δεν στηρίζεται σε καμία έγκυρη νομική βάση προκειμένου να δικαιολογήσει τη μαζική συλλογή δεδομένων που επιχειρεί από τους χρήστες του Facebook και του Instagram, γιατί η επιλογή που επιβάλλει στους χρήστες της δεν οδηγεί στην ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεσή τους. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό πως η συγκατάθεση θεωρείται έγκυρη μόνο όταν βασίζεται στην ελεύθερη απόφαση του χρήστη.

Είναι αξιοσημείωτο δε να αναφέρουμε ότι, είναι αρκετά δύσκολο για πολλούς καταναλωτές να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της Meta, καθώς η Meta κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, και οι εφαρμογές της αποτελούν πλέον βασικά εργαλεία για την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χρηστών εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η επιλογή του τρόπου με τον οποίο οι καταναλωτές επιθυμούν την επεξεργασία των δεδομένων τους δεν είναι ελεύθερη.

Με τις παράνομες πρακτικές της, η Meta τροφοδοτεί το σύστημα διαφημίσεων που βασίζεται στην παρακολούθηση, το οποίο ιχνηλατεί τους καταναλωτές στο διαδίκτυο και συλλέγει τεράστιες ποσότητες προσωπικών δεδομένων, με σκοπό την προβολή στοχευμένων διαφημίσεων σε συγκεκριμένους καταναλωτές ή ομάδες καταναλωτών. Τα δεδομένα αυτά αφορούν για παράδειγμα δεδομένα για τις δραστηριότητές των χρηστών, την τοποθεσία, τη συμπεριφορά, τις συνήθειες και τα συναισθήματά τους. Αυτός είναι και ο κύριος τρόπος με τον οποίο η Meta βγάζει τα κέρδη της. Το παρεμβατικό αυτό σύστημα δε νοείται σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Η Meta προσπάθησε επανειλημμένα να δικαιολογήσει τη μαζική εμπορική παρακολούθηση την οποία επιβάλει στους χρήστες της. Η άδικη επιλογή «πληρωμή ή συναίνεση» είναι η τελευταία προσπάθεια της εταιρείας να νομιμοποιήσει το επιχειρηματικό της μοντέλο. Τα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται στην παρακολούθηση δεν συνάδουν με το πλαίσιο εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ).

Οι εν λόγω καταγγελίες έρχονται σε συνέχεια εκείνων που υποβλήθηκαν από τις ενώσεις καταναλωτών μεταξύ των οποίων και η Ε.Κ.ΠΟΙ.Ζ.Ω., μέλη της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Δικτύου για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. στον τομέα της προστασίας καταναλωτών, για τις αθέμιτες, παραπλανητικές και επιθετικές πρακτικές μάρκετινγκ με τις οποίες η Meta επιβάλει μια “ψεύτικη” επιλογή στους καταναλωτές.

Οι σημερινές καταγγελίες βασίζονται στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR) και στη νομοθεσία που διέπει την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Εν κατακλείδι, οι ενώσεις καταναλωτών καλούν τις Αρχές να αναλάβουν δράση για την άδικη και παραπλανητική επιλογή της Meta προς τους καταναλωτές.

Πληροφορίες:

Μπορείτε να βρείτε μια περίληψη της καταγγελίας μας στην αγγλική γλώσσα εδώ.

Μπορείτε να βρείτε τις καταγγελίες της BEUC και των μελών της κατά της Meta βάσει του νόμου περί καταναλωτών στην αγγλική γλώσσα εδώ.